Menu
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΝΕΑ
  • ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
    • ΠΟΛΙΤΙΚΑ / ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ
    • ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ... ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥ
    • ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ
    • ΕΛΛΑΔΑ
    • ΚΥΠΡΟΣ
    • KΟΣΜΟΣ
    • ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ
    • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
    • ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
    • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
    • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
    • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
    • ΥΓΕΙΑ
    • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
    • ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
    • ΠΙΣΤΗ
    • ΙΣΤΟΡΙΚΑ
    • ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
    • ΠΡΟΣΩΠΑ
    • ΤΑΞΙΔΙ
    • ΚΑΙΡΟΣ
    • PONTOS BLOG
    • ΡΕΠΟΡΤΑΖ
  • ΓΝΩΜΕΣ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
      • Χάρτες
      • Μαρτυρίες
      • Ντοκουμέντα
      • Γενοκτονία
      • Μονές
      • Κάποτε στον Πόντο
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
      • Ήθη & Έθιμα
      • Τραγούδια
      • Μουσικά όργανα
      • Χοροί
      • Ενδυμασία
      • Παιχνίδια
      • Διατροφή στον Πόντο
    • ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ
      • Ιστορικά στοιχεία
      • Κείμενα στην ποντιακή διάλεκτο
      • Οι μήνες στα ποντιακά
      • Ακριτικός Κύκλος
      • Παροιμίες & Δίστιχα
    • ΑΝΕΚΔΟΤΑ
    • ΛΕΞΙΚΟ
      • Λέξεις
      • Φράσεις
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
      • Αναζήτηση στο χάρτη
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • Ο ΠΟΝΤΟΣ ΜΟΥ
      • Βρες το χωριό σου
      • Πρότεινε ένα χωριό
  • ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ
    • ΠΟΝΤΙΑΚΕΣ
    • ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
    • ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΕΣ
    • ΑΛΛΕΣ
  • WEBTV
  • ΜΟΥΣΙΚΗ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ100 ΧΡΟΝΙΑ (1919-2019)

  • Social
  • Log in
  • Search
  • Ελ
Ακολούθησέ μας
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS
Αναζήτηση στο site

Φόρμα αναζήτησης

Επιλέξτε γλώσσα
  • Ελληνικά
  • Русский
Αρχική
  • Αρχικη
  • Ποντιακα νεα
  • Επικαιροτητα
  • Γνωμες
  • Ποντος
  • Στην Κουζινα
  • WebTV
  • Μουσικη
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • Χρονολογιο
  • Ιστορια
  • Παραδοση
  • Διαλεκτος
  • Ανεκδοτα
  • Λεξικο
  • Συλλογοι
  • Προσωπικοτητες
  • Ο Ποντος μου
ΠΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Section
  • Ήθη & Έθιμα
  • Τραγούδια
  • Μουσικά όργανα
  • Χοροί
  • Ενδυμασία
  • Παιχνίδια
  • Διατροφή στον Πόντο
Μοιράσου το
  • Facebook
  • Twitter
  • Google+

Ο θίασος των Μωμόγερων από τα… παλιά, όπως ήταν στον Πόντο

  • Facebook
  • Twitter
  • Google+

thiasos_momogeron.jpg

Οι Μωμόγεροι του ΚΟΠΑ στην Καλλιθέα το 1975
  • Εκτύπωση

Σατιρική κωμωδία, απομεινάρι των ρωμαϊκών καλάντων διότι διατηρούν τις μεταμφιέσεις και τα γλέντια, ακόμα και ποντιακά καρναβάλια. Τα Μωμο(γ)έρια μπορεί κανείς να τα περιγράψει με διάφορους τρόπους· ένα εθιμικό δρώμενο που πλέον για τον τρόπο που παρουσιάζεται στα ποντιακά χωριά της Κοζάνης από τους απόγονους των προσφύγων έχει κατακτήσει μία θέση στον κατάλογο της UNESCO με τα μνημεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Μάλιστα ο Δημήτρης Οικονομίδης στο Ημερολόγιον Μεγάλης Ελλάδος (1927) θεωρεί τους Μωμόγερους «λείψανον αρχαίου εθίμου ή αγροτικήν εορτήν συμβολίζουσαν την νάρκην της φύσεως κατά τον χειμώνα και την αναβίωσιν αυτής κατά την άνοιξιν […], ή υποτυπώδη παράστασιν σκοπόν εχούσις της δεισιδαιμόνος αποτροπής των κακών».

Οι λαϊκοί αυτοσχέδιοι θίασοι έκαναν την εμφάνισή τους κατά το Δωδεκαήμερο.

Ο Δ.Κ. Παπαδόπουλος από το Σταυρίν της επαρχίας Χαλδίας στην Ποντιακή Εστία (1953, τχ. 38-39) περιγράφει όσα είχαν ζήσει οι πρόσφυγες πρώτης γενιάς στον Πόντο. Όπως εξηγεί, το συγκεκριμένο δρώμενο καυτηριάζει την ανηθικότητα και τη σκληρή και βάναυση συμπεριφορά, και διακωμωδεί και γελοιοποιεί τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης εξευτελίζοντας το επίσημο όργανό της.

Στις αγροτικές και απομονωμένες περιοχές του Πόντου, σημειώνει, τα Μωμογέρια ήταν μια μορφή διασκέδασης και μάλιστα μεταξύ του κοινού περιλαμβάνονταν και Τούρκοι. «Συνέρρεον άπαντες ανεξαρτήτως ηλικίας και παρηκολούθουν όλας τας επαναληπτικώς διδομένας παραστάσεις από της πρώτης μέχρι της τελευταίας τηρούντες αδιάπτωτον το ενδιαφέρον αυτών και αμείωτον το ευάρεστον συναίσθημα της απολαύσεως», γράφει ο Δ.Κ. Παπαδόπουλος.

Ο θίασος αποτελούνταν από τα εξής πρόσωπα:

  • Ο Αλογάς (ατλής) ή τερέπεης (=τιμαριούχος). Συνήθως φορούσε την τοπική ενδυμασία (ζίπκα), κομψά πέδιλα (τσάπουλα), μεταξωτό χιτώνα (τσιπάν), μεταξωτή ζώνη (ταραπολούζ’) και στο κεφάλι είχε χρυσοποίκιλτο μεταξωτό μαντήλι (κοτσοΰρ’). Προκειμένου να φαίνεται ότι είναι έφιππος στερέωνε δύο κοντάρια, ένα στα αριστερά και ένα στα δεξιά, τα οποία κατέληγαν κεφαλή αλόγου, ενώ το πίσω μέρος τους καλυπτόταν από το χιτώνα. Επίσης κρατούσε τα «χαλινάρια» με το αριστερό και ένα μαστίγιο ή ραβδί με το δεξί χέρι.
  • Ο Κιζίρ (=κλητήρας του χωριού) ή ο κυρίως μωμόγερος. Φορούσε ακατέργαστο δέρμα τράγου, στην πλάτη είχε κάτι για να τον προστατεύει από τα χτυπήματα του τερέπεη και στο κεφάλι έφερε ένα κωνοειδές δερμάτινο κάλυμμα (κιουλάχ’) από το οποίο κρεμόταν ένα κουδούνι και δερμάτινη προσωπίδα. Στη δε ζώνη του είχε κρεμασμένα πολλά κουδούνια, σκόρδα και δερμάτινες λωρίδες. Στο δεξί χέρι κρατούσε χατζάρα και στο αριστερό ένα κοντό ραβδί. Η περιβολή του θεωρούνταν ιδιαιτέρως κωμική και προκαλούσε το αβίαστο γέλιο του κοινού.
  • Ο Κορ-Σεϊτάν (=διάβολος). Η ενδυμασία του ήταν μαύρη, η προσωπίδα ανάλογη με κέρατα, και είχε και ουρά. Κρατούσε δύο λεπτές ράβδους. Ο θίασος ίσως είχε και τον μικρόν δάβολον με αντίστοιχη περιβολή.
  • Ο Γατής (καδής, =δικαστής). Φορούσε κατάλευκο χιτώνα μέχρι τους αστραγάλους και ογκώδες σαρίκι με προσωπίδα που παρέπεμπε σε σεβάσμιο γέροντα.
  • Ο Δίκολον. Αδελφός του Κιζίρ, ντυμένος φτωχικά. Στην πλάτη του κουβαλούσε τον άλλο αδερφό τους που τον σκότωσε ο τερέπεης.
  • Ο Ζαπτιάς (=χωροφύλακας) φέρει στολή και όπλο.
  • Η Νύφη (νύφη του Κιζίρ). Το ρόλο «κρατούσε» νέος χωρίς μουστάκι που φορούσε γυναικεία ενδύματα και στολιζόταν σαν νύφη.
  • Ο Δατρόν (=ιατρός). Φορούσε γυαλιά και ψηλό καπέλο και κρατούσε μια θήκη ή ένα σακίδιο με τα φάρμακα.

Το θίασο συμπλήρωνε ο λυράρης που συνήθως φορούσε ζίπκα, και ένα-δύο ακόμα πρόσωπα που αναλάμβαναν να μαζέψουν τις προσφορές από τους θεατές, που συνήθως ήταν κεράσματα ή μικροποσά.

ΗΘΗ & ΕΘΙΜΑ
Ο χουτζήμπασης των ποντιακών γάμων - Cover Image
Ο χουτζήμπασης των ποντιακών γάμων
19 Δεκέμβριος 2020, 11:36
ΗΘΗ & ΕΘΙΜΑ
Τα κοσμήματα και τα δώρα του αρραβώνα στον Πόντο - Cover Image
Τα κοσμήματα και τα δώρα του αρραβώνα στον Πόντο
9 Δεκέμβριος 2020, 08:32
ΗΘΗ & ΕΘΙΜΑ
Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Τι ήταν και πώς θεραπεύονταν τα ανεμικά - Cover Image
Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Τι ήταν και πώς θεραπεύονταν τα ανεμικά
26 Νοέμβριος 2020, 09:26
TAGS
Πόντος,Χριστουγεννα,Πρωτοχρονια,Μωμογεροι,Δωδεκαήμερο

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Οι μεγαλύτερες θανατηφόρες επιδημίες που έπληξαν τον Πόντο - Cover Image
ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ

Οι μεγαλύτερες θανατηφόρες επιδημίες που έπληξαν τον Πόντο

Οι κάτοικοι έβρισκαν καταφύγιο σε μοναστήρια.
12 Μάρτιος 2020, 18:00
Το ανακρέβατον στα σπίτια των Ποντίων, μια κατασκευή με πολλές χρήσεις - Cover Image
ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ

Το ανακρέβατον στα σπίτια των Ποντίων, μια κατασκευή με πολλές χρήσεις

Κοινό στοιχείο στα ποντιακά νοικοκυριά.
15 Φεβρουάριος 2020, 20:45
Παραμονή Πρωτοχρονιάς στον δυτικό Πόντο έβγαιναν οι καραχοτζάδες - Cover Image
ΗΘΗ & ΕΘΙΜΑ

Παραμονή Πρωτοχρονιάς στον δυτικό Πόντο έβγαιναν οι καραχοτζάδες

Οι Παφραίοι αναβίωναν το εθιμικό δρώμενο στην Ελλάδα έως το 1975.
31 Δεκέμβριος 2019, 18:20
Τις γιορτές στα ποντιακά σπίτια φτιάχνουν καβουρμά - Cover Image
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ

Τις γιορτές στα ποντιακά σπίτια φτιάχνουν καβουρμά

Ένα εξαίρετο φαγητό, δείγμα οικιακής οικονομίας.
31 Δεκέμβριος 2019, 15:22
Copyright 2014 - 2021 Pontos-News, All Rights Reserved
  • Πολιτικες Συνταγες
  • Ποντιακα Ανεκδοτα
  • Ποντιακοι Χοροι
  • Ποντιακα Τραγουδια
  • Μικρασιατικη καταστροφη
  • Ποντιακη Ιστορια
  • Επικοινωνια
  • Οροι Χρησης
Ακολούθησέ μας
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS
Made by Wedia